Maki-e

MAKI-E TECHNIEKEN

• Hira-Maki-e is een vlakke tekening zonder reliëf en de eenvoudigste maki-e methode.

De tekening wordt aangebracht op het oppervlak met urushi . Hierover wordt goud en/of zilverpoeder gesprinkeld. Nadien wordt een urushi laag ter bescherming gelegd en gepolijst tot het oppervlak mooi glanst. Tussen elke stap wordt het object in een droogover (Furo) geplaatst. 

• Taka-maki-e is de verzamelnaam voor een reliëftechniek.

• Togidashi-maki-e is het herhaaldelijk besprinkelen met goudpoeders, overschilderen met urushi en polijsten van een tekening tot de juiste kleur en glans bereikt worden. Het polijsten en boenen gebeurt manueel met verschillende materialen, zoals houtskool, klei en olie, katoen, ... . Het resultaat is een vlakke Maki-e. Togidashi is een tijdrovend presicie werk dat soms rekening moet houden met verschillende reliëf niveaus wanneer toegepast in combinatie met andere Maki-e technieken. Togidashi kan alleen met olie-vrije urushi uitgevoerd worden.

• Shishiai-togidashi maki-e is de meest complexe methode omdat verschillende technieken  gecombineerd worden. Door Taka-maki-e kan de kunstenaar details of fragmenten van een beeld naar de voorgrond brengen waardoor er diepte en perspectief wordt gecreëerd. Door het polijsten met Togidashi techniek wordt elk fragment glanzend gemaakt met respect voor het reliëf. Sommige motieven zijn in vlakke Hira-maki-e, anderen in reliëf Taka-maki-e en zeer vaak worden er kostbare grondstoffen ingelegd met technieken zoals Raden, Kirigane, Rankaku,…. Dit proces vergt veel tijd rekening houdend met de droogtijden tussen elke stap. De kunstenaar bepaalt daarom op voorhand welke technieken van toepassing zullen zijn. Dit vraagt inzicht, zeer veel kennis en vakmanschap !

• Chinkin is een graveertechniek waarvoor speciale werktuigen gebruikt. Men maakt een bas-reliëf in een zorgvuldig voorbereide urushi lak. Daarna wordt het bas-reliëf gevuld met bladgoud en gepolijst. Hoe dieper de gravure, hoe dieper de goudkleur. Op deze manier kan men een variatie aan intensiteit en schaduwspel creëren.

• Nashiji : sprenkelen van goudpartikels op de lak waarna ze beschermd worden met tranparante urushi. Na droogtijd worden ze gepolijst tot ze glanzen. Nashiji kan dun of dik gesprinkeld worden met fijn goudpoeder of groter partikels. Hoe groter de partikels hoe groter de glans. Nashiji heeft zijn naam ontleent aan de structuur van een Japanse peer “Nashi” die gelijkt op gesprenkelde goudpartikels.

• Bokashi is het sprinkelen van goud- of zilverpoeders aan één of beide uiteinden van het object waar ze naar het midden toe vervagen.

• Raden is het inleggen van schilfertjes of splinters in parelmoer, zeeoor, hoorn, kristal, gesteente, edelmetalen …. Voor maki-e zijn deze schilfers tussen 0,06 à 0,08mm dik tot 1,3mm of dikker. 

• Kirigane is het inleggen van rechthoekige vormpjes gesneden uit bladgoud, -zilver of zelfs platinum waarmee een motief gevormd wordt.

• Oki-hirame is het inleggen van cirkeltjes uit bladgoud, -zilver of zelfs platinum. Elk stukje wordt met de hand ingelegd.

• Hyomon zijn klein uitgesneden motiefjes uit bladgoud of ander materialen die ingelegd worden volgens een patroon bv bloemblaadjes ….

• Rankaku is het inleggen van minuscule splintertjes witte eierschelp bij gebrek aan witte urushi. Elk schilfertje wordt stuk per stuk ingelegd.

• Tame-nuri : Tamenuri maakt gebruik van Shuai Urushi, een transparante urushi die over een gekleurde Urushi laag geschilderd wordt. Shuai Urushi verliest onder invloed van het licht wat van zijn gefumeerd aspect en wint daardoor aan transparantie waardoor de gekleurde ondergrond meer uitgesproken worden. Zelfs wanneer Shuai Urushi wat bijgekleurd wordt met bv zwarte urushi om een donkerdere toplaag te verkrijgen, wint ze aan transparantie bij blootstelling aan het daglicht. Na het aanbrengen van de verschillende transparante lagen wordt het object afgewerkt met een Todigashi techniek om uiteraard glans te geven maar dit bevordert tevens de helderheid van de lagen waardoor het proces van Tamenuri ten volle bereikt wordt. 

• Kawari-nuri is een nieuwe benaming voor Saya-nuri en een verzamelnaam voor een lakmethode die structuren op een object nalaten. In principe zijn er oneindig veel manieren om vrije patronen over te brengen. Kawari-nuri maakt gebruik van meer dan 2 kleuren en kleurcombinaties. Kawari-nuri kan gecatalogeerd worden door een aantal technieken en materialen die gebruikt worden.

• De Kawari-nuri toepassing op Kurenai en Kai : 

1. Het eboniet lichaam van de KOP wordt zorgvuldig voorbereid en gecoat met verschillende lagen zwarte urushi.
2. Zeeoor schelpsplinters worden op de ursuhi basis laag aangebracht. Hierdoor zullen de bovenliggende urushi lagen een mooiere glans verkrijgen.
3. De middelste coating, bestaande uit 4 verschillende kleuren urushi, wordt aangebracht, bijgewerkt, gedroogd en gepolijst. Dit proces wordt 3 maal herhaald.
4. Een speciale “lijm-draad” wordt als een structuur op de pen aangebracht. De kunstenaar creëert hiermee het design op de pen.
5. De laatse 3 coatings in één kleur urushi worden over de hele pen aangebracht.
6. Nadat de pen volledig gedroogd is, wordt de speciale “lijm” zorgvuldig weggewassen en komt het design met onderliggende kleuren aan de oppervlakte.
7. De laatste coating met transparante urushi wordt aangebracht , daarna geboend en gepolijst.

• Tsugaru-nuri is een onderdeel van Kawari-nuri en zo’n 300 jaar geleden ontstaan in wat vandaag Hirosaki of Aomori-ken heet. Tsugaru-nuri maakt oa gebruik van speciale werktuigjes voorzien van openingen in regelmatige of onregelmatige vormen om vrije patronen in de lak te maken. Deze techniek wordt uitgevoerd op een object dat voorbereid is met een Honkataji basis. Tsugura-nuri heeft 4 grote onderverdelingen met verschillende Nuri waarvan er 2 van toepassing zijn op pennen zoals Kara-nuri en Nanako-nuri.

• Kara-nuri. Een vlekken patroon wordt gecreëerd door het aanbrengen van een gebobbelde structuur op de natte basislak. Over het gecreëerde reliëf wordt een laklaag aangebracht. Nadien wordt de gebobbelde structuur weggehaald en met Togidashi gepolijst.

• Nanako-nuri. "Nanako" betekent “viseieren”. Kleine zaadjes worden in de natte Urushi basislak gelegd. Wanneer de Urushi droog en hard is, worden de zaadjes eruit gehaald, overlakt met een andere kleur Urushi en afgewerkt met Togidashi.

• Hakeme nuri is een techniek die een gelijnde structuur aanbrengt in de net niet uitgeharde urushi dmv een harde borstel. Op deze manier worden zachte lijnen in de lak aangebracht.

• Bokashi nuri is het schilderen van kleurovergangen in verschillende tinten urushi.